Biologia

Funkcje specjalne

Niektóre korzenie, oprócz zakotwiczania rośliny w podłożu, pobierania, przewodzenia i magazynowania, pełnią dodatkowe, niezwykłe funkcje. Większość z nich stanowią korzenie przybyszowe, które rozwijają się z węzłów na łodydze i rosną częściowo nad powierzchnią ziemi. Korzenie podporowe są korzeniami przybyszowymi wyrastającymi z łodygi i dodatkowo umacniającymi roślinę w podłożu. Występują głównie u roślin jednoliściennych, np. kukurydzy i sorgo; spośród dwuliściennych ma je wiele drzew tropikalnych, np. figowiec bengalski i mangrowie czerwone. U wielu drzew rosnących w tropikalnych lasach deszczowych występują korzenie szkarpowe. Są silnie pogrubione, zwłaszcza u nasady pnia, a zarazem rozłożyste, dzięki czemu stanowią doskonałe podparcie dla roślin rosnących w miękkim i wilgotnym podłożu. Korzenie te nie wrastają głęboko w glebę, a ich odgałęzienia tworzą gęstą sieć tuż pod powierzchnią. Są przystosowane głównie do pobierania z powierzchniowych warstw gleby wody i związków mineralnych, np. pochodzących z rozkładu liści. Na terenach bagnistych i zalewowych niektóre korzenie rosną pionowo w górę, wystając ponad powierzchnię wody. Gleby bagienne są ubogie w tlen, który jest niezbędny do oddychania komórkowego. Rosnące ku górze korzenie, nazywane korzeniami oddechowymi lub pneumatoforami, pobierają tlen z atmosfery i dostarczają go korzeniom podziemnym, z którymi łączą się przez wewnętrzny system kanałów powietrznych. Przykładami roślin mających pneumatofory są cypryśnik błotny oraz drzewa z formacji namorzynów z rodzaju Avicennia i Lagunculańa.