Biologia

Budowa łodygi

Mimo wielkiego zróżnicowania budowy i wzrostu łodyg, wszystkie mają pąki, które są embrionalnymi zawiązkami pędów. Na szczycie łodygi znajduje się pąk wierzchołkowy zawierający merystematyczny zaczątek pędu. Kiedy merystem apikalny w pąku wierzchołkowym nie wykazuje aktywnego wzrostu, pąk  jest z zewnątrz okryty warstwą ochronnych tusek pąkowych, które są przekształconymi liśćmi. W pachwinach liści występują pąki pachwinowe, zwane również pąkami bocznymi. Pachwina jest to górny kąt między nasadą liścia a łodygą, z której on wyrasta. Z pąków wierzchołkowych i bocznych wyrastają łodygi, na których rozwijają się liście i kwiaty. Miejsce osadzenia liścia na łodydze nazywa się węzłem, a jej odcinek między dwoma kolejnymi węzłami – międzywęźlem. Budowę łodygi przedstawiono na przykładzie bezlistnego pędu. Pąk wierzchołkowy otaczają łuski pąkowe, chroniące delikatny merystem apikalny podczas spoczynku. Na wiosnę, gdy pąk podejmuje wzrost, łuski te rozchylają się i odpadają, pozostawiając na łodydze blizny łusek pąkowych. Ponieważ rośliny drzewiaste w strefie klimatu umiarkowanego wytwarzają pąki wierzchołkowe pod koniec każdego sezonu wegetacyjnego, liczba blizn łusek pąkowych określa wiek pędu. Blizna liściowa wskazuje miejsce, w którym liść wyrastał z łodygi; na podstawie wzoru blizn liściowych można określić sposób ułożenia liści na łodydze – skrętoległe, naprzeciwległe lub okółkowe. Tkanka przewodząca, która biegnie od łodygi do liści, tworzy w obrębie blizny liściowej tzw. blizny wiązkowe. Nad bliznami liściowymi mogą występować pąki boczne. W korkowicy (korze zewnętrznej, perydermie) okrywającej zdrewniałą łodygę występują przetchlinki, w których komórki korka są luźno ułożone; dzięki przestworom międzykomórkowym gazy mogą swobodnie dyfundować do wnętrza zdrewniałej łodygi.